Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Avrupa Birliği’nin (AB) Ukrayna’ya destek amaçlı hazırladığı ortak bildirisini imzalamayı reddetti. Bu hamle, ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Alaska’da yapmayı planladığı kritik zirve öncesi AB içinde yeni bir gerilime yol açtı. Orban’ın bu kararı, Ukrayna’nın AB üyeliği ve Rusya’ya yönelik yaptırımlar gibi konulardaki tutumunun bir devamı olarak değerlendiriliyor. Avrupa başkentleri, Orban’ın zirve öncesi bu hamlesini AB’nin ortak hareket etme kabiliyetine bir darbe olarak görüyor. Bu gelişmelerin, uluslararası siyasette dengeleri nasıl etkileyeceği merakla bekleniyor.
ORBAN’DAN VETO
Avrupa Birliği, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki tarihi zirve öncesinde kritik bir ortak açıklama yayımlamak istedi ancak Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın vetosuyla karşılaştı. Brüksel’de yapılan acil durum toplantısının ardından hazırlanan ve AB’nin tüm üye devletlerinin imzalaması beklenen bildiride, “uluslararası sınırların güç kullanılarak değiştirilemeyeceği” vurgulanırken, Ukrayna’daki barışın ancak Ukrayna’nın katılımıyla sağlanabileceği belirtiliyordu. Bu veto, AB içerisinde büyük yankı uyandırdı.
TRUMP-PUTİN ZİRVESİ ÖNCESİ AB’DE KRİZ
Macaristan Başbakanı Orban, AB’nin Ukrayna bildirisini imzalamama gerekçesini sosyal medya hesabından yaptığı açıklamayla kamuoyuna duyurdu. Orban, bildirinin AB liderlerinin davet edilmediği bir toplantıya şartlar koşmaya çalıştığını öne sürdü. “AB liderleri için tek mantıklı eylem, ABD-Rusya toplantısının örneğini takiben AB-Rusya zirvesi başlatmaktır” ifadelerini kullanan Orban, bu talebini net bir şekilde dile getirdi. Bu gelişme, Trump’ın Orban ile Putin zirvesi öncesinde istişarelerde bulunduğunu açıklamasının hemen ardından geldi. Trump, Macar lideri “çok akıllı bir adam” olarak nitelendirmişti. Bu durum, Orban’ın Rusya’ya karşı Batı bloğundan farklı bir yaklaşım sergilediği yönündeki iddiaları güçlendirdi.
“RUSYA GÜÇLÜ BİR ÜLKE, SAVAŞLA KAZANIR”
Orban’ın ABD Başkanı Trump ile yaptığı görüşmede, Ukrayna’nın Rusya’yı yenilgiye uğratabileceğinden şüphe duyduğunu belirttiği ve Rusya’yı “savaş yoluyla kazanan güçlü bir ülke” olarak tanımladığı bildirildi. Bu ifadeler, AB’nin Ukrayna’ya verdiği desteğe gölge düşürdüğü gerekçesiyle diğer üye ülkeler tarafından endişeyle karşılandı. Ortak bildiriyi imzalayan yirmi altı AB üyesi, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşını sona erdirme çabalarında Trump’ın girişimlerine destek verdiklerini ifade etti. Ancak, “anlamlı müzakerelerin” yalnızca ateşkes veya çatışmaların önemli ölçüde azaltılmasıyla başlayabileceğini vurguladılar. Bu destek, Ukrayna’ya ek güvenlik garantileri sağlanması taahhüdünü de içeriyordu.
UKRAYNA’NIN KADERİNİ KENDİSİ BELİRLEME HAKKI
AB’nin ortak açıklamasında, “Avrupa Birliği, Ukrayna’nın kendi kaderini seçme hakkının altını çiziyor ve AB üyeliği yolundaki Ukrayna’yı desteklemeye devam edecek” ifadelerine yer verildi. Bu, Orban’ın Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı duruşuyla doğrudan çelişen bir madde olarak öne çıktı. Orban, daha önce de Rusya’ya yönelik yaptırımları bloke etmiş, Ukrayna’ya askeri yardımı geciktirmiş ve Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı çıkmıştı. Bu, Orban’ın Ukrayna konusundaki ilk muhalif tutumu değildi. Macaristan Başbakanı’nın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yakın ilişkilerini sürdürdüğü ve zaman zaman Kremlin’in savaşa ilişkin anlatılarını tekrarladığı biliniyor.
